|
Dhespotati i Artes
Ne vitin 1204 kryqtaret pushtuan me sulm Kostandinopolin duke e shperbere Perandorine Bizantine. Tokat e saj u ndane midis pjesemarresve ne kryqezate ku Venediku mori 3/4 e territoreve Bizantine, ose "Pjesen e Luanit". Disa territore Bizantine nuk u pushtuan nga latinet dhe vazhduan ta ruanin pavaresine. I tille ishte edhe Despotati i Artes1 qe shtrihej ne ish territoret e themes se Nikopojes. Ne krye te tij u vendos Despoti Mihal I-re Engjell. Ai ishte nje njeri energjik i cili menjehere ju vu punes per te ringritur perandorine, tashme e shkaterruar nga kaloresit e perendimit. Ne kete menyre ne vitin 1210 ai i mori Venedikut territoret e bregdetit deri ne lumin Shkumbin2 duke e futur treven tone nen sundimin e tij. Pas vrasjes se Despotit Mihal i I-re ne Berat ne vitin 1216 ne krye te Despotatit do te vije vellai i tij, Teodori. Nen pushtetin e tij treva e Fierit do te qendroje deri ne vitin 1213. I thyer ne luftime nga Cari Bullgar IVANI i II-te Asen, Teodori do ti leshoje atij territoret midis Durresit dhe Vlores.
1. Desporati i Artes u krijua nga Despoti( Princi) Mihal i I Engjell Komneni djali i Perandorit Bizantin te rrezuar nga kryqtaret, Aleks i III Engjell Komneni.
2. Sipas ACTA ET DIPLOMATA ne shtator 1204 Venediku i mori Bizantit keto territore te Shqiperise: Provincen e Durresit dhe Arberise(Provintia Durachi et Arbani) me Kartularatet e Gllavinices(Bylisit), te Bagenetias(Çamerise), Provincen e Janines dhe Drinopojes(Gjirokaster).
Pas dhjete vjetesh, parardhesi i Teodorit, Despoti Mihal i II-te, do ti rimarre perseri keto territore, duke i ribashkuar me Despotatin e Artes. Ne lufte me shtetin tjeter Bizantin, Perandorine e Nikese, Mihali e humbi kete zone ne vitin 1252. Ne kete konflikt ai ftoi edhe mbretin e Napolit; Manfredin Hohenshtaufen, te cilit i dha per grua te bijen, Helenen. Ne ACTA ET DIPLOMATA, qe jane nje burim i çmuar historik, veçojme kete pjese teper interesante per studimin tone: "Mihali i II-te, Despot i Epirit, bijes se vet Helenes qe do te bashkohet ne martese me Manfredin, Princin e Tarentit, i jep si prike, perveç ishullit te Korfuzit, keshtjelles se Sopotit (Subatum), e te Butrintit (Butrotum), edhe disa keshtjella dhe vende ne Arberi si: Durresin, Vloren, Kaninen, Beratin (Belgradin), malet e Spinarices (monte Spinaricae) etj. Nga ky fakt nxjerrim perfundimin se, ketu eshte perfshire edhe trekendeshi Durres-Berat-Vlore, dhe se, "Monte Spinaricae", nuk jane tjeter veçse, kodrat e Apolonise, Levanit dhe Mallakastres. Ne dimrin e vitit 1257 ushtrite e Manfredit moren ne dorezim keshtjellat e: Durresit, Beratit, Kanines dhe Spinarices, ne grykederdhjen e Vjoses. Mekembes te tij ne keto territore Manfredi, vendosi admiralin Filip Kinardi, i cili u martua me nje grua fisnike shqiptare nga Kanina. Por fati kishte percaktuar per Manfredin nje fund te keq. Ne vitin 1266 ai vritet nga konti Karli i Anzhuse, vellai i mbretit francez Luigji i IX kapet. Pas ketij akti Karli shpallet mbret i Napolit dhe vazhdon politiken e pushtimeve ne bregdetin shqiptar.
|
